جريان نمايشنامه نويسي متعهد در ايران با تأثيرپذيري از اين سه نحله ي فکري و فلسفي به وجود آمد. آغازگران دو نمايشنامه نويسي بودند که در طول دهه هاي بعد به مهم ترين نمايشنامه نويسان ايران بدل شدند؛ غلامحسين ساعدي (1314-1364) و اکبر رادي. آن دو نخستين آثارشان را در نيمه ي دوم دهه ي 30 نوشتند و به اين ترتيب پس 100 سال که از نگارش نخستين آثار فتحلي آخوندزاده مي گذشت موفق شدند با وجود نقاط ضعف تکنيکي که در اين آثار موجود بود نمايشنامه هاي قابل قبولي با اصول و تکنيک درام غربي بيافرينند که در آنها نويسندگان، آينه ي خود را به طرف اجتماع گرفته اند و شرايط سياسي و اجتماعي را در آثارشان منعکس مي کنند. آن دو با درک عميق از شرايط موجود، شکاف هاي جامعه ي ايراني را در آن برهه ي حساس از تاريخ يافتند و کوشيدند تا لايه هاي عميقي که از شرايط موجود و از پس تحليل هاي خود مي يابند در آثارشان بازتاب دهند. نمايش نامه ي کار با فک ها در سنگر ، کلاته گل از ساعدي و روزنهي آبي از رادي نخستين آثاري هستند که اساس جريان نمايشنامه نويسي متعهد در ايران را بنا نهادند و ضمنا فصل مميزي شدند بر جريان نمايشنامه نويسي در ايران از اين جهت که نويسندگان اين آثار ضمن برخورداري از دانش و تکنيک نسبي نمايش نامه نويسي غربي به بازتاب، تحليل و نقد جامعه ي خود پرداختند. تا پيش از اين اين نوع نگرش در نمايشنامه نويسي فارسي بي سابقه بود.