در تاريخ تمدن اسلامي مسلمانان دست‌كم دو مدل از مدارا را در عرصه عمومي و در نسبت با پيروان ساير اديان آزموده‌اند مدل عثماني و مدل اكبر شاه. مدل عثماني نظام سياسي و حقوقي در قلمرو امپراطوري عثمان بود كه حدود پانصد سال (در فاصله 1456 ميلادي تا سقوط امپراطوري عثماني در جنگ جهاني اول) چارچوبي براي تنظيم مناسبات مسالمت آميز مبان مسلمانان و دست‌كم سه ملت يا اقليت ديني در قلمرو خلافت عثماني يعني ارتودكس‌هاي يوناني ارتودكس ارمني و يهوديان فراهم آورد.