این مجموعه مقاله‌ها و یادداشت‌های پراکنده صمد بهرنگی است که در روزنامه‌ها و مجله‌های مختلف چاپ شده است غیر از چند تایی که برای بار نخست است که چاپ می‌شود. بدون شک همه این نوشته‌ها ارزش یکسالی ندارند و حتی بعضی‌ها هنوز یادداشت صرف‌اند و صمد شاید در نظر داشته بعد‌ها آن‌ها را به صورت مقاله‌هایی تنظیم کند. با این حال همه مقاله‌ها به ویژه مقاله‌های تاریخی، شناخت جهان و... نموداری از ذهن منطقی و تحلیل‌گر اوست. او که در قصه‌نویسی برای کودکان از حد متعارف پا فراتر گذاشت و سنت‌های کهنه را شکست در این مقاله‌ها نشان می‌دهد که چه استعداد شگرفی داشته در گفتن مطالب سنگین با بیانی بسیار سهل و ساده. این است که نه قصه‌های او را باید سرسری گرفت و نه مقاله‌هایش را.