در طول تاريخ شرح‌ها و تفاسير زيادي از مثنوي معنوي ارائه شده است كه البته غالب اين تفاسير، ادبي و عرفاني بوده‌اند و اين بدين دليل است كه مفسران، مولانا را عارف و مثنوي را متني عرفاني فهميده‌اند. اين فهم از مثنوي معنوي گرچه صواب است و تفاسير اين مفسران نيز مأجور، اما فروكاستن مثنوي به متني صرفا ادبي و عرفاني دور از انصاف است. در مثنوي معنوي مضامين فراواني وجود دارد كه شرح آن‌ها صرفا در قالب شهود عرفاني نمي‌گنجد و مي‌بايست درباره آن‌ها استدلال كرد. اين در حالي است كه حتي مضامين عرفاني نيز براي شرح نيازمند زبان فلسفي هستند.