پرسش بنيادين خيام درباره چيستي زندگي است؛و عمدتا پرسش از چيستي زمان و زمانه؛زمان و زمانه اي آن چنان قهار كه تمام نگرش هاي انسان را احاطه كرده است؛و خيام به جز پاسخ «نمي دانم»سقراطي هيچ پاسخ در خور ديگري برايشان نمي يابد.با اين وصف، وي به ما هشدار مي دهد آنچه يقيني است اين است كه چرخ ستيزه روي زمان روزي پايان زندگي ما را اعلام خواهد داشت و ناگه روزي چندان ندهد زمان كه آبي بخوريم.پس در اين وضعيت حيرت بهتر است از آن خواب گران بيدار شده،تنها به ناگزيري محتوم مرگ خويش هوشيار شويم و نهايتا اينكه به سرمستي از شراب زندگي بسنده كنيم كه در برابر حيرت و پرسش هاي بي پاسخ جهان تسلي بخش است.