در جهان امروز، هر چه تمدن و پيشرفت و قدرت و توسعه است از آن كشورهايي است كه با دين ميانه‌اي ندارند و هر چه فقر و بدبختي و فلاكت و ظلم و تبعيض است، نصيب كشورهايي است كه اهل اعتقاد به دين و مذهبند. و حالا سؤال اساسي اين است كه رمز و راز پيشرفت و موفقيت كشورهاي بي‌اعتقاد به دين از يك سو، و از سوي ديگر علل و دلايل عقب‌ماندگي كشورهاي مسلمان و معتقد ومتدين چيست؟!