درباره‌‌ی تهران تب‌آلود (روایتی از مکان‌های فراموش‌ شده جنبش مشروطه در تهران 1285 تا 1384 )

کتاب «تهران تب‌آلود» نوشته حميدرضا حسيني، روايتي است از مکان‌هاي فراموش شده جنبش مشروطه در تهران. اين کتاب بر آن نيست تا روايتي تازه و يافته‌هايي نو از مشروطيت ايران را بدست دهد، بلکه بر آن است تا با آن‌چه در اصلي‌ترين منابع تاريخ مشروطه آمده، از دريچه‌اي متفاوت به اين جنبش بنگرد: دريچه مکان-رويدادها. اگرچه مکان‌هاي تاريخي غالبا با ارزش معماري و هنري‌شان سنجيده مي‌شوند، اما بسياري از مکان‌ها، حتي اگر از نظر معماري بي‌ارزش باشند، به صرف داشتن «روايت» حايز اهميت‌اند. چنين مکان‌هايي از آن‌رو که رخدادهاي مهمي در آن‌ها چهره بسته يا منسوب به چهره‌هاي نامدار تاريخي هستند، صاحب روايت‌ و يادآور فرازهايي از تاريخ گذشته هستند. به باور نويسنده «محدود کردن ارزش مکان‌هاي تاريخي به جنبه‌هاي ظاهري و کالبدي آن‌ها، موجب شده است که بخش مهمي از مکان-رويدادها تخريب يا با دگرگوني‌هاي وسيع روبرو شوند و بر اثر آن، بخشي از اسناد و شواهد تاريخي و عناصر هويت‌بخش شهري براي هميشه از ميان برود.» در اين ميان، «تاريخ‌پژوهان نيز با غفلت از ارزش و اهميت مکان-رويدادها، ناخودآگاه راه را براي نابودي آن‌ها بازگذاشته‌اند؛ زيرا داستان مکان‌ها در ظاهر آن‌ها هويدا نيست، بلکه بايد با پژوهش‌هاي دامنه‌دار، از لابه‌لاي طيف وسيعي از اسناد و مدارک تاريخي استخراج و تدوين شود.» بر اين پايه، حسيني کوشيده است تا به معرفي مکان‌هايي در شهر تهران بپردازد که در فاصله آبان‌ماه 1284 تا مهرماه 1285 خورشيدي؛ يعني از آغاز جنبش تا استقرار مجلس شوراي ملي در عمارت بهارستان، شاهد چهره بستن مهم‌ترين رويدادهاي جنبش مشروطه بوده‌اند. او در فصل نخست کتاب با عنوان «تهران و تهرانيان در هنگامه مشروطيت» وضعيت عمومي شهر تهران در ارتباط با جنبش را شرح مي‌دهد و مسايلي از قبيل ساختار محله‌اي، مراکز ارتباطي، کانون‌هاي سياسي و اجتماعي، گروه‌هاي مرجع و ميزان مشارکت تهرانيان در جنبش را بررسي مي‌کند تا ارتباطي منطقي را ميان محله‌ها و مکان‌ها با رويدادهاي سياسي برقرار سازد. سپس در پانزده فصل بعدي کتاب به معرفي 38 مکان-رويداد مهم جنبش مشروطه در فاصله زماني مورد نظر مي‌پردازد که اکثر آن‌ها تا به امروز باقي ماند‌ه‌اند. نويسنده روايت داستان‌گونه کتاب را به شکلي سامان داده که خوانندگان (به‌ويژه آن‌هايي که آشنايي چنداني با جنبش مشروطيت ندارند)، ضمن آگاهي از سرگذشت مکان-رويدادها، داستان جنبش مشروطه را نيز مرور کنند.

آخرین محصولات مشاهده شده