«گولاگ» هم به اداره اردوگاه هاي کار اجباري و زندان هاي سياسي اشاره داشته و هم منظور از آن نظام کار اسيران و بردگان شوروي در انواع مختلف بوده است: اردوگاه هاي کار، اردوگاه هاي مجازات، اردوگاه هاي زندانيان سياسي و مجرمان، اردوگاه هاي زنان، اردوگاه هاي کودکان و اردوگاه هاي موقتيِ پناهندگان. حتي واژه «گولاگ» در معناي گسترده تر نظام سرکوبگر شوروي را نيز در بر مي گرفت، همان سلسله فرايندهايي که زماني زندانيان آن را ماشينِ «چرخ گوشت» مي ناميدند: بازداشت ها و دستگيري ها، بازجويي ها، واگن هايي که براي حمل ونقل زندانيان استفاده مي شدند، کار اجباري، فروپاشي خانواده ها، سال هايي که در تبعيد سپري مي شدند و مرگ هاي زودهنگام و بي دليل. در تابستان 1981 لنين فرمان داده بود که «عوامل نامعتمد» در اردوگاه هاي کار اجباري در خارج از کلانشهرها حبس شوند اما اهميت اين اردوگاه ها از 1929 فزوني گرفت. در آن سال، استالين بر آن شد که به منظور سرعت بخشيدن به فرايند صنعتي شدنِ اتحاد جماهير شوروي و استخراج منابع طبيعي از سرزمين هاي دور شماليِ اين کشور، که چندان قابل سکونت نبودند، از کار اجباري استفاده کند. تعداد کل زندانيان در اين اردوگاه ها معمولاً حدود دوميليون نفر بود، اما تعداد کل شهروندان شوروي، چه زندانيان سياسي و چه زندانيان جنايي که زندگي در اين اردوگاه ها را تجربه کرده بودند، بسيار بيش تر از اين بود. دقيق ترين برآوردها نشان مي دهند که از 1929، همان زماني که گولاگ شروع به توسعه و گسترش در سطح کلان کرده بود، تا 1953، يعني زماني که استالين درگذشت، در حدود هجده ميليون نفر در اين سيستم عظيم جان خود را از دست دادند. اين کتاب شرح تاريخ گولاگ است. منظور از تاريخ گولاگ سرگذشت اردوگاه هاي کار اجباري شوروي است، يعني خاستگاه اين اردوگاه ها در انقلاب بلشويکي، توسعه و گسترش آن ها به منزله بخش اساسي و بنيادين اقتصاد شوروي و فروپاشي آن ها پس از مرگ استالين.