کتاب «گشایش و رهایش» یکى از آثار ناصرخسرو قبادیانى است که در طى سى پرسش و پاسخ علاوه بر مسایل دینى، کلامى، و فلسفى و هستى‌شناسى به موضوعاتى مانند فیزیک، نجوم، و گیاه شناسى و زمین‌شناسى مى‌پردازد و به این پرسش‌ها پاسخ‌هاى فلسفى مى‌دهد. این کتاب را ناصرخسرو در هنگام تبعید در یمگان نوشته است. در این کتاب ناصرخسرو بعضى پرسش‌هایى را که در زمان خودش بسیار مهم بوده است و قرن‌ها بعد با پیشرفت علم دانشمندان پاسخ صحیح آن را پیدا کردند مى‌پرسد، منتها در زمان او علم و دانش آن قدرها پیشرفته نبوده است. قرن‌ها مى‌بایست بگذرد تا دانشمندانى همانند او در فرهنگ‌هاى مختلف بر روى این پرسش‌ها کار کنند و به تدریج پاسخ آن‌ها را بیابند.