کتاب هزار و يک شب را محمدرضا مرعشي‌پور براساس نسخه‌ي بولاق ترجمه کرده است. اين اثر نويسنده‌ي مشخصي ندارد و در دو جلد چاپ شده است. تاکنون هيچ نامي به عنوان نويسنده‌ي کتاب هزار و يک شب پيدا نشده است. پژوهشگران عقيده دارند که اين کتاب طي سال‌هاي مختلف شکل گرفته و با هر ترجمه، داستان‌هايي به آن اضافه يا از آن کم شده است. اولين نسخه‌ي يافت‌شده از اين کتاب به زبان سانسکريت است. از سانسکريت به فارسي ميانه ترجمه شده، از فارسي ميانه به عربي ترجمه شده و در نهايت دوباره به فارسي ترجمه شده است. از آنجا که اسامي شخصيت‌هاي اصلي اين کتاب نيز ريشه‌ي فارسي دارند، احتمال مي‌دهند که نسخه‌ي سانسکريت اين کتاب از روي کتاب کهن هزارافسان نوشته شده باشد. هزار و يک شب مجموعه‌داستان‎هايي تودرتو است که از زبان شهرزاد براي شاه شهريار روايت مي‌شوند. اين کتاب شامل پنجاه‌ودو داستان بلند است که درونشان چندين داستان کوتاه روايت مي‌شود؛ در کل دويست‌وهفت داستان کوتاه در اين کتاب وجود دارد. علاوه‌براين هشتادودو داستانک کوتاه چندخطي نيز در اين کتاب روايت مي‌شود. داستان از آنجا شروع مي‎‌شود که همسر محبوب شاه شهريار به او خيانت کرده و شهريار از او کينه‌اي عميق به دل گرفته است. او هر شب دختري جوان را عقد مي‌کند و صبح دستور مرگش را صادر مي‌کند. شهرزاد، دختر وزير، خودش درخواست مي‌کند که به عقد شاه دربيايد. او شب اول از شاه درخواست مي‌کند که اجازه دهد براي بار آخر داستاني را براي او تعريف کند. سحرگاه داستان نيمه‌تمام باقي مي‌ماند و شهريار که کنجکاو شده بود، دستور مي‌دهد که شهرزاد را يک شب ديگر زنده نگه دارند تا داستان تمام شود. اين روند هزار و يک شب به طول مي‌انجامد.