کتاب راهنماي جامعه‌شناسي تاريخي بر خلاف فروتني‌اي که سرويراستاران مجموعه، جرارد دلانتي و انگين اف. ايسين، در مقدمه خود به خرج داده‌اند «چشم‌اندازي همه‌جانبه‌اي» از امور شناخته‌شده و تثبيت‌شدة اين رشته و «ديدي جامعي» از کاربست معاصر آن ارائه مي‌دهد. آن‌ها سنت جامعه‌شناسي تاريخي را از آغاز شکل‌گيري تا جهت‌گيري امروز آن که به تعبير آن‌ها وارد دور? پسارشته‌اي و به تعبيري تازه، پساشرق‌شناسانه شده وامي‌کاوند. راهنماي جامعه‌شناسي تاريخي در سه بخش و بيست‌وشش فصل تدوين شده است؛ بخش اول به بنيادهاي جامعه‌شناسي تاريخي مي‌پردازد. اين بخش مارکس، وبر و سنت تفسيري، سنت تکاملي و کارکردگرا، مکتب آنال و در نهايت مجموعه‌هاي تمدني (الياس، نلسون و آيزنشتات) را پوشش مي‌دهد. بخش دوم به رويکردهاي جامعه‌شناسي تاريخي اختصاص يافته و رويکردهاي اصلي همچون رويکردهاي مارکسيستي متأخر، مدرن‌سازي، جغرافياي تاريخي، تاريخ نهادي، تاريخ فرهنگي، تاريخ فکري و چرخش زباني، رويکردهاي تبارشناسانه و در آخر پسااستعماري را واکاويده است. بخش سوم و آخر بر مضامين جامعه‌شناسي تاريخي تمرکز کرده است و از دوره‌بندي تاريخي، تقسيم‌بندي‌هاي شرق-غرب، تشکيل طبقات و ملت‌ها، پيدايش دولت مدرن، تحول پارلمان‌ها، جنبش‌هاي اجتماعي، ماندگاري ملي‌گرايي تا جامعه‌شناسي تاريخي شهر و معماري، حافظ? تاريخي، جنسيت و پدرسالاري، جامعه‌شناسي تاريخي دين و مذهب و در نهايت مقررات اخلاقي را ذيل عنوان موضوعات اصلي واکاويده است.