کتاب حاضر حاصل چند جلسه گفتگو با شاهرخ مسکوب است. هدف من از انجام این مصاحبه‌ها اخذ و ضبط "شرح حال" مسکوب نبود، بلکه آشنایی چندین‌ساله با او و آثارش مرا به این فکر واداشته بود که شرح زندگی سیاسی و علایق فرهنگی و نظرگاه‌های ادبی و فلسفی او می‌تواند سودمند و آموزنده باشد. به‌علاوه، بسیار علاقه داشتم که نظرات او را درباری چند موضوع پراهمیت، همچون تفاوت بین فرهنگ ایران و غرب و وضع کنونی فرهنگ ما در قبال غرب و پدیدی تجدّد، نقش روشنفکران در سیاست در طی دهه‌های بعد از جنگ جهانی دوم، فعالیت سیاسی و حزبی او و پایه‌های فرهنگی هویت ملّی ایرانی، به‌ویژه در رابطه با زبان و ادب فارسی، با حوصله و مجال بیشتر جویا شوم. مصاحبه با شاهرخ مسکوب نیز، هم به‌خاطر جایگاه ویژی او در جرگی نویسندگان و منتقدان ادبی معاصر و هم به‌عنوان نمونی بارزی از زندگی و روحیات و برداشت‌های آن گروه از روشنفکران که در دهه‌های 1340 و 1350 در ایران شهرت یافتند، اهمیت دارد.