دوران جواني تولستوي، آن‌چنان كه لازمه آن دوران است، به بي‌قراري و سرگرداني گذشت. سرخوردگي از تحصيلات آكادميك و ترك دانشگاه، بازگشت به املاك اجدادي و تلاش براي بهبود اوضاع رعيت، نااميدي و سفر به مسكو، ثبت نام در ارتش و حضور در جبهه نبرد، هر چه بيشتر لئوي جوان و سرگشته را به تامل در ذات هستي واداشت. به ويژه حال و هواي وحشي و بدوي كوهستان‌هاي قفقاز كه آب عطش‌نشاني بود بر نيازهاي روحي او، ميل به ترك مظاهر تمدن مادي را در وجودش شعله‌ور كرد. روح جستجوگر تولستوي به دنبال درك حقيقت بود، درك معناي حيات، درك شادماني، درك هدف نهايي هنر، درك خداوند. ازدواج و تجربه شادي خانوادگي او را از بخشي از سرگشتگي‌ها رهايي بخشيد و تولستوي وارد خلاقانه‌ترين دوره حيات هنري خود شد. رمان‌هاي عظيمي چون «جنگ و صلح» و «آناكارنينا» محصول دهه اول ازدواجش است.