ترانه‌هاي مردمي گيلكي سرشار از حسي ساده و بي‌تكلف است كه از زندگي روزمره آدم‌ها نشئت مي‌گيرد. عاشق در محيطي مادي و انساني به معشوق ابراز علاقه مي‌كند و احساساتش به دور از كنايه و استعاره و با زباني ساده و عريان بيان مي‌شود. ترانه‌هاي گيلكي در قالب‌هاي متنوعي مانند دوبيتي، سه‌مصرعي، تك‌بيتي، تصنيف عروضي و غير عروضي، رچ‌خواني و حتي مثنوي دوبيتي‌هايي كه اكثرا با دو نوع وزن عروضي و هجايي سروده شده‌اند، زيست آدم‌هاي اين سرزمين را روايت مي‌كنند. آن‌چه اين ترانه‌ها را قوام مي‌بخشد، راويان و سرايندگان آن‌ها هستند. كشاورزان و دامداراني كه در رويارويي با نامرادي‌هاي طبيعي، تقديري و اجتماعي زمان خود، به ويژه نظام ارباب ـ رعيتي، دلتنگي‌هايشان را با كلمات به بادها مي‌سپرند. در اين ميان، نكته جالب و درخور توجه اين است كه سراينده نيمي از ترانه‌هاي رايج در ادبيات شفاهي گيلان، زنان و دختران‌اند. امري كه در خرده‌فرهنگ‌هاي مشابه به ندرت ديده مي‌شود.