كتاب‌ها و آدم‌ها با آثار ديگر مهران افشاري بسيار متفاوت است. نه تصحيح متن است و نه مجموعه مقاله‌هاي تحقيقي است. اين كتاب به گونه‌اي زندگي ادبي مولف را بازگو مي‌‌كند. آغاز آشنايي او را با ادبيات فارسي و نخستين كتاب‌هايي كه در اين زمينه خوانده است و در ذهنش ياد آن‌ها نقش بسته است شرح مي‌دهد و دانشمندان و نويسندگاني را كه در زندگي مولف موثر بوده‌اند و او با آنان ساليان دراز حشر و نشر داشته است معرفي مي‌كند. كتاب با نثري بسيار ساده و صميمي نوشته شده و در مجموع شامل پانزده گفتار در دو بخش است. در بخش نخست با عنوان كتاب‌ها، مولف در قالب ده گفتار از ده كتاب شعر و نثر فارسي همراه با نقد و تحليل‌هايي آموزنده و خواندني (از شاهنامه فردوسي گرفته تا اشعار فروغ فرخزاد) سخن مي‌گويد و در بخش دوم با عنوان آدم‌ها، او پنج دانشمند و محقق فرهنگ و ادبيات امروز ايران را كه با آنان افتخار دوستي و هم‌صحبتي داشته است به خوانندگان مي‌شناساند و خاطره‌هاي بكر و جالبي را كه از آنان در ياد دارد بازگو مي‌كند. آنان عباتند از: خانم دكتر كتايون مزداپور، شادروانان استاد عبدالحسين حائري، دكتر عبدالحسين زرين‌كوب، استاد افشار و در پايان دكتر محمدامين رياحي. مهران افشاري در پايان هر يك از پانزده گفتار اين كتاب نمونه‌اي كوتاه از شعر يا نثر مرتبط با آن گفتار را هم آورده است. كتاب‌ها و آدم‌ها براي همه دوستداران و علاقه‌مندان به ادبيات فارسي و فرهنگ و تاريخ ايران جذاب و خواندني تواند بود.