سمک عيار و خورشيدشاه روايت فشرده‌اي است از متن پنج جلدي سمک عيار به تصحيح دکتر پرويز نائل خانلري. در اين روايت به ماجراي عاشق شدن خورشيدشاه بر مه‌پري دختر فغفورشاه پرداخته مي‌شود که پس از شکست در راه رسيدن به محبوب، در اوج نااميدي به سراي عياران پناه مي‌برد و از اين مرحله به بعد داستان با پيچشي دل‌انگيز به ماجراهاي عياران پيوند مي‌خورد.