سرچشمة تصوف را برخي در هند و اديان کهن آن، و بعضي در اديان ايران باستان از مهر، ميترا، آئين بهي و زردشتي مي‌جويند. عده‌اي نيز عقايد صوفيه را تلفيقي از همة اين موارد با اسلام مي‌دانند. مطالب کتاب حاضر، يادداشت‌هاي مرحوم سعيد نفيسي دربارة تاريخ تصوف، و همچنين يادداشت‌هاي شاگردان وي در اين باره است. در کتاب مباحثي چون آثار تعليمات بودايي در فرهنگ ايراني، تصوف ايراني از ديدگاه فلسفي، نفوذ مانويان در تصوف، و تاثير تعليمات يهود و نصارا و يونانيان در تصوف مطرح مي‌شود. نگارنده در بخش‌هايي از کتاب به طريقت، شريعت و کتاب‌هاي مهم صوفيه در ايران پرداخته و سماع، تصوف و آداب صوفيه را بررسي کرده است. قسمتي از کتاب به سلسله نسب فرقه‌هاي تصوف ايران و هند و طريقة ملامتيان اختصاص دارد