صورت‌گرايان روس، در آغاز قرن بيستم، چشم‌انداز تازه‌اي در حوزه‌ي مباحث جمال‌شناسي و نظريه‌ي ادبيات وارد محافل فرهنگي جهان كردند كه آثارش هنوز هم در حال گسترش است. با عرضه كردن نظريه‌هايي نو، درباره‌ي «زبان شعر» و «پيرنگ داستان» و «بوطيقاي سينما» و «ساختار قصه‌هاي عاميانه»، به آفاقي رسيدند كه هيچ‌گاه از تاريخ فرهنگ بشري حذف‌پذير نيست. مفاهيمي همچون «فرم»، «آشنايي زدايي»، «رستاخيز كلمات»، «ادبيت»، «هنر سازه»، «وجه غالب»، «پيرنگ»، «ساختار»، «مايگان»، «قهرمان ليريك» و «تكامل ادبي»، كه از رهگذر مكتب صورت‌گرايي روس وارد فرهنگ اروپا و امريكا شده است، با تمام تحولات علوم انساني قرن بيستم و قرن بيست و يكم گره‌خوردگي يافته است. درين كتاب، كه درس گفتارهاي مؤلف در دانشگاه تهران است، ما با جريان صورت‌گرايي روسي و تأثيرات جهاني آن آشنا مي‌شويم، از منظري كه بخش اعظم شواهد آن از ادبيات فارسي و تاريخ اجتماعي ايران مايه گرفته است، به همين دليل خواننده به هنگام مطالعه‌ي اين كتاب، درباره سعدي و حافظ و ديگر بزرگان ايران زمين به گونه‌اي ديگر مي‌انديشد و هنر ايشان را از دريچه‌اي ديگر مي‌نگرد.