شناخت زمينه‌هاي علي و محرک رفتاري، اثرمندي‌هاي انساني ما را در زندگي و مناسبات اجتماعي افزايش مي‌دهد. روانشناسي با تمرکز موضوعي بر موجبيت‌هاي بيروني و دروني رفتار آدمي، گستره عميقي از اين شناخت‌ها به دست مي‌دهد. در اين کتاب وجوه متعدد و مؤثري از وارسي‌هاي روانشناختي فراهم آمده است. اين که سازوکار يادگيري و تصميم گيري و حل مسأله و مهارت اجتماعي چيست؛ متعين‌هاي شخصيتي در خلق و خوهاي درون‌گرايان و برون‌گرايان کدامند؛ بحران‌هاي تحولي و تربيتي در چه مقاطع و مواضعي واقعند؛ سبک و سياق خلاقانه و هوشمندانه در رويارويي‌هاي هيجاني و اجتماعي چگونه است، و کارآمدي و بسندگي در روابط ميان فردي چگونه ثمراتي دربردارد؛ همين طور بازدارنده‌هاي غيراجتماعي و ضداجتماعي چه مصاديقي را در برمي‌گيرند؛ پويش‌هاي دفاعي و ناخودآگاهانه سازمان رواني در چه بافت تعاملي و با چه سازوکار چرخشي و تبديلي عمل مي‌کنند؛ امنيت رواني و ايمني جويي در بنيان انگيزه‌هاي رواني و اجتماعي در چه اشکالي تعقيب مي‌شود؛ استقلال و تسلط رفتاري و تفرد و تشخص شخصيتي در چه روندهاي ديالکتيکي تکويني از پايه‌هاي چسبندگي و وابستگي پديد مي‌آيند و از چه ساختارهايي تبعيت مي‌کنند؛ هم‌خواني و تناسب شخصيت جرأت ورز با هويت مستقل و پيشرفته و ابرازگر، شخصيت انفعالي با هويت زودرس و مقلد و اجتنابي، و شخصيت پرخاشگر با هويت آشفته و سردرگم و درگير از نظر کمي و کيفي به چه ميزاني است؛ و سرانجام نوجوانان در بحران‌هاي خوديابي و تعين‌بخشي خود با چه دشواري‌هايي در اجتماعي شدن و هنجارپذيري مواجه اند. اين مصاديق مختصر از آن گستره متنوع موضوعي روان‌شناسي انتخاب شده و در مجال محدودي از صفحات پردازش شده و ارايه گرديده است، بلکه وقوفي نسبي بر فرايندهاي رواني فراهم آورد و ما را در تعادل جويي و تأمين بهداشت رواني مساعدت نمايد.