بررسي علل و اهداف و انگيزه‌هاي حضرت سيدالشهدا از قيام عاشورا، از ديرباز با اختلافاتي بين محققان و نويسندگان و تحليل‌گران تاريخي همراه بوده است. آن‌هايي كه با نگرش سياسي و كلامي به تحليل و نقد حادثه پرداخته‌اند، هدف امام را از قيام، تشكيل حكومت اسلامي داتسته‌اند آن‌گاه در ادامه به موضوع «علم امام به عاقبت كار» پرداخته‌اند و در اين مورد به اختلافات زياد رسيده‌اند. مناقشه‌انگيزترين نوشتار در نيم قرن گذشته، كتاب شهيد جاويد نوشته مرحوم شيخ نعمت اله صالحي نجف‌آبادي است كه در آن تصريح شده: «هدف اصلي امام از قيام نه «شهادت» بلكه «تشكيل حكومت اسلامي» بوده است، اما موفق به آن نشده است؛ آن‌گاه بحث عصمت و علم امام مورد بحث و مناقشه قرار گرفته است...