فيلسوف به هرزه‌گردي علاقه‌مند بود ليكن با نيرويي خستگي ناپذير و با قدرت تمام كار مي‌كرد. هرچند خصوصا در نخستين سال‌هاي اقامت در پاريس نسبت به كولي صفتي، از آن نوع كه در برادرزاده رامو ديده مي‌شود، احساسي بيش از يك گرايش ساده داشت، اين امر مانع از آن نگرديد كه علاوه بر تصنيف آثار منفرد، در مساعي و مخاطرات مربوط به دايره‌المعارف بزرگ‌ترين سهم را داشته باشد...