براي اينکه بتوانيم بارتلبي را بهتر بخوانيم، نخست بايد دريابيم که هرگز معلوممان نميشود بارتلبي کيست يا چهکاره است، ليکن دمادم از ما خواسته ميشود که از خود بپرسيم ببيني کيست و چه کاره است. بايد متوجّه باشيم که او چهبسا هرچيزي بوده باشد، از تکه آبآورد انساني و تارک دنيايي آگاه و متقدر گرفته تا تجسّدي الوهي. نخستين امکان را که در نظر بگيريم، به کيفيّت يکسره اندوهبار اين داستان پي ميبريم؛ آخرين امکان را که درنظر بگيريم، معلوممان ميشود که اين داستان شوخي عجيب و غريبي است و يکي تراژدي تمثيلي.