هزار و يک شب (One Thousand and One Nights) يکي از متون ادبي چند مليتي است که زنان در آن حضوري روشن و فعّال دارند. قهرمان قصّه‌ها زني با تدبير و هوشيار است که با نقل قصّه‌هايي هوشمندانه، پادشاهي خودکامه و مستبد را به پايگاه خودآگاهي مي‌رساند. روند قصّه‌گويي شهرزاد در طي هزار و يک شب و مقايسه مضامين قصّه‌ها با توجه به ريخت‌شناسي و اجزاي سازاي آن‌ها نشان مي‌دهد که وي در اجراي اين حرکت بشر دوستانه و ايثار در جهت نجات جان خواهران سرزمينش کاملاً هوشمندانه قدم گذاشته است.