با افزايش شکاف ملت- دولت و در شرايط انسداد که پنجره‌ها براي گفت وگو بسته مي‌شوند، پل‌هاي ارتباطي از بين مي‌روند؛ ديوارهاي بي‌اعتمادي بلند‌تر و حوزه‌هاي مدني ضعيف‌تر مي‌شوند، فضايي از نااميدي بر اذهان سنگيني و اعتماد به نفس اجتماعي را تهديد مي‌کند. اما جامعه‌ي ايراني از نفس نمي‌افتد. قابليت‌هاي تمدني و فرهنگي سبب مي‌شود که عاملان اجتماعي با تنوع بخشيدن به شيوه‌هاي عمل خود صورت‌هاي متفاوتي از کنشگري در پيش بگيرند. کنش‌گري مرزي يکي از اين تنوعات و ابتکارات عمل اجتماعي توسط عاملاني است که پايي در حکومت و پايي در جامعه دارند؛ ميان ايوان جامعه و ديوان دولت تردد مي‌کنند و دست به خلاقيت‌هاي مختلف مي‌زنند؛ فضاهاي واسط به وجود مي‌آورند؛ روزنه‌هايي براي گفت وگو مي‌کشايند و براي توسعه ظرفيت‌سازي و براي جامعه توانمند سازي مي‌کنند. در چنين وضعيتي بيم آن مي‌رود که همين کنشگران نيز توسط دولت‌ها طرد و به حاشيه رانده شوند؛ يا خود آن‌ها به قدرت و رانت و زيست سياست چسبندگي پيدا کنند، در آن صورت دوباره تمام دستاورد نسل‌ها در سياه چاله‌هاي مناقشات فرو مي‌رود و امر توسعه و پاي داري در جامعه هم چنان به تعويق مي‌افتد در اين کتاب نويسنده با توسعه‌ي «نظريه اي ايراني» به سراغ اين مسئله رفته است. مباني و مدل‌هاي متنوع کنش مرزي در تاريخ معاصر را با ذکر احوال و اعمال کنشگران مختلف از دوره‌ي قاجار تا آغاز دوره ي پهلوي شرح داده است. هم قابليت‌ها و دستاوردها و هم محدوديت‌ها و معرض‌هاي عمل کرد مرزي محل تأمل و تحليل قرار گرفته است.