برگزيده‌ي شانزدهمين دوره‌ي کتاب سال دانشگاهي؛ تقديرشده از سوي بيست‌و‌پنجمين دوره‌ي کتاب سال جمهوري اسلامي ايران آگاهي‌هاي ما درباره‌ي ايران، ايراني، ايرانيت و نيز درباره‌ي فارسي دري در سده‌هاي نخست اسلام هنوز مه‌آلود و ازهم‌گسيخته است. از روند عمومي تاريخ و مسکن‌گزيدن عرب‌ها در ايران آگاهيم، اما درست نمي‌دانيم جامعه‌ي عرب‌نژادِ تازي‌زبان چگونه با توده‌ي ايرانيان فارسي‌زبان رابطه برقرار مي‌کرد، چگونه دسته‌هاي بي‌شمار عرب در جامعه‌ي ايران تحليل رفتند، چرا زبان عربي، با همه‌ي توانمندي‌هاي ديني و ادبي و علمي و سياسي، نتوانست جاي زبان فارسي را بگيرد، فارسي کجا بود و پيش از آنکه سربرکشد چرا ديرزماني در تاريکي پاييد. کي و کجا به نگارش درآمد و چگونه زبان رسمي ايران شد، اين زبان نوپا که پشتوانه‌اي بس کهن داشت چگونه مي‌توانست زبان نيرومند و مقدس عربي را در کنار خود تحمل کند، يا چه شد که عربيِ فراگير، اندک‌اندک دامن درمي‌کشيد تا زبان رقيب، همه‌جا پا بگيرد و عربي را در حوزه‌ي دين و دانش محدود سازد؟ در اين کتاب مؤلف در پي طرح پرسش‌هاي بنيادين درباره‌ي زبان فارسي به‌عنوان مهم‌ترين گنجينه و سرچشمه‌ي هويت ايراني و آغاز پژوهشي شايسته‌تر با پاسخ به اين پرسش‌ها و دامن‌زدن به استمرار چنين پژوهش‌هايي است. مؤلف کتاب دکتر آذرتاش آذرنوش استاد دانشکده‌ي الهيات و معارف اسلامي دانشگاه تهران است.