ايرانيان دل‌آگاهي که با تاريخ و فرهنگ سرزمين خود آشنا بوده‌اند، تا جايي که ديده‌ام، همه خواهان سربلندي و بهروزي وطن خود و انديشناک آينده آن بوده‌اند بي‌آن‌که بدخواه ديگران باشند. همه در پي آن بوده‌اند که بتوانند سرفرازانه از زادبوم خود ياد کنند... بررسي و مکاشفه چندين ساله درباره سرشت وطن دوستي، مايه‌هاي خردمندانه و عاطفي آن، و رازها و افسون آن، تأمل و تحليلي را دامن زده است که بخشي از آن در اين نوشته بازتاب يافته است. دامنه اين نوشته مي توانست از آن‌چه هست گسترده‌تر باشد و شمار کساني که از آن‌ها سخني رفته يا نکته‌اي نقل شده است بسيار فزون‌تر. به گمان من، همين نمونه‌ها براي رساندن آن‌چه در نظر بوده بسنده است ... در آن‌چه مي‌خوانيد، کار خود را بر اين متمرکز کرده‌ام که زمينه و چرايي پيدايش ناسيوناليسم را بکاوم؛ از ديدي تبارشناختي نشيب و فراز توجه به نمودارهاي گوناگون آن را بررسي کنم و گونه‌هايي از آن را برشمارم. در شناخت و رده‌بندي نمودارهاي ناسيوناليسم سياسي در ايران، ناسيوناليسم اقتدارگراي مشروطه ستيز را از ناسيوناليسم مدني متعهد به حاکميت ملت و حقوق شهروندي بازشناخته‌ام.