باختين عليرغم فراز و نشيب‌هاي حياتِ شخصي‌اش دورانِ فکريِ درخشاني را پشتِ سر نهاد که طيفِ وسيعي از موضوعاتي را دربر مي‌گرفت که تا امروز نيز چالش‌انگيز و پيچيده باقي مانده‌اند. انتشارِ نخستين دست‌نوشته‌هاي باختين –هنر و پاسخگويي و درباره‌ي فلسفه‌ي کنش– اين نظر را تقويت مي‌کند که ايده‌هاي او خارج از محدوده‌ي مطالعات ادبي نيز ارتباطِ چشمگيري با هم دارند. اين متن‌ها که در ميانه‌ي دهه‌ي سوّمِ حياتِ او تحرير شده‌اند، آثاري فلسفي و نظري-اجتماعي‌اند که طيفِ گسترده‌اي از کليدي‌ترين مباحثِ علوم‌انساني را دربر مي‌گيرند. اگرچه اين مطالعات پيش از آن نوشته شده‌اند که باختين مدل‌واره‌ي فرازبانشناختي خاصِ خود را در اواخرِ دهه‌ي 1920 بسط دهد، اما به اختصار ايده‌هاي بعديِ باختين را در خود دارند، يعني ايده‌هايي درباره‌ي سرشتِ گفت‌وگوييِ زبان، فرهنگ و فرديّت، ماهيتِ پايان‌ناپذيرِ اين پديدارها، و اهميّتِ محوريِ اتيک‌شناسي و پاسخگويي در حياتِ بشري. اين دست‌نوشته‌ها سويه‌ي ديگري از باختين را آشکار مي‌کنند، سويه‌اي که در قياس با متونِ بعديِ او که مفاهيمِ آشنايي هم‌چون “کارناوال”، “چندآوايي” و “دگرمفهومي” را دربر مي‌گيرند، کمتر موردِ توجه بوده است. اين متون قاطعانه اثبات مي‌کنند که باختين يک نظريه‌پردازِ اجتماعيِ بس پراهميّت و ژرف‌نگر است.