برنامه‌ي لوكاچ در «پيرامون هستي‌شناسي هستي‌اجتماعي»، به گفته او، نگاهي ديگر و ديگرگون به رابطه‌ي «ضرورت و آزادي»، يا به تاكيد او، رابطه‌ي بين «غايت‌شناسي و عليت» است؛ و به‌راستي نيز مسئله‌ي سرشت غايت‌شناختي «كار» نقشي بسيار تعيين‌كننده در اين اثر عظيم ايفا مي‌كند. در تلاش و كنكاش لوكاچ پيرامون مقلوه‌ي «كار» است كه مي‌توان كلنجار توان‌فرساي او در حل تناقض پاي‌بند ماندن به نام و ميراث و پيامدهاي مقوله‌ي «هستي‌شناسي»، تهي‌كردن آن تا آخرين لحظه و هجا از معناي سنتي‌اش و گنجانيدن هويتي تازه در آن را آشكارا ديد؛ هويتي كه بتوان بي‌هراس و پروا، «هستي‌شناسي» ماركسي‌اش ناميد.