در اين كتاب، فدراليسم به منزله يك شيوه تفكر سياسي و نيز راهنماي عمل از دو منظر تاريخي اجتماعي متفاوت مورد برسي و نقد قرار گرفته است. يكي از منظر امكاناتي كه در اختيار مي‌گذارد تا جوامعي كه به دلايلي نمي‌توانستند الگوي يك حكومت متمركز را سرمشق خود قرار دهند، موفق به تشكيل دولت قانوني و تاسيس يك دولت ـ ملت بر اساس آن بشوند. و ديگري از منظر محدوديت‌هاي اين تفكر سياسي اگر بخواهد به مثابه روشي جهان شمول جهت تبيين روابط پيرامون ـ مركز در دولت ـ ملت‌هايي كه موجوديتشان را مديون تاريخ و فرهنگ خويش هستند، به كار گرفته شود. بررسي موردي ايران به عنوان شاهدي بر اين محدوديت و به عنوان كشوري كه به راه حل‌هايي خواناتر با فرهنگ و تاريخ خود روابط نام برده دست يافته است، از مهم‌ترين فصول كتاب حاضر است.