فلسفه هگل را در درجه اول يک فلسفه انساني ناميده اند؛ که مقولات اصلي آن از علوم انساني گرفته شده است. هگل اصل تضاد را محرک اصلي واقعيت مي داند. «هگل مي خواهد بگويد که کيهان را بايد همچون بيان يا تجلي يا عينيت يافتگي ذهن ديد...» هگل بخش بزرگي از جهاني را که ما در آن زندگي مي کنيم، يعني تمام محيط اجتماعي ما و حتي برخي از جنبه هاي محيط طبيعي ما را متأثر از ذهن مي ديد، و آن را ذهن عيني مي ناميد. البته منظور هگل از ذهن عيني، ذهن مشترک نسل هاي آدميزادگان است. نهادها، عرف اجتماعي، علوم، و خود زمان نمونه هايي از اين دستاوردهاي مشترکند. در مرحله اي از زندگي، بصيرت فلسفي هگل او را به شناخت تضادهاي بي شمار ديگر در هستي انسان، مانند تضاد ميان ماده و روح، طبيعت و انسان، انديشه و واقعيت، آگاهي و وجود، عقيده و فهم، آزادي و ضرورت و عقل و احساس توانا مي گرداند. هگل همه اين تضادها را به جدايي ميان عين و ذهن تعبير مي کند و رسالت تاريخي فلسفه را تجزيه و تحليل دقيق اين تضادها و نشان دادن امکان جمع و يگانگي آن ها مي داند.