درباره‌‌ی فرهنگ و فاجعه (جستار‌های انسان‌شناختی درباره مصیبت‌های جمعی در ایران)

کتابي که در دست داريد مجموعه جستارهايي است که در زمينه‏ ي مصائب جمعي و فاجعه‏ هاي طبيعي در ايران نوشته‏ ام. اين جستارها درباره‏ ي زلزله، سيل و بحران پاندمي کرونا يا ويروس کوويد-19 است که هم‏ اکنون در ايران و جهان شيوع دارد. اين جستارها چند ويژگي مشترک دارند. نخست اينکه همه ‏ي آنها معطوف به فاجعه‏ هاي طبيعي هستند که در سال‏هاي اخير جامعه‏ ي ايران را درگير خود ساختند. براي خوانندگان ايراني اين فاجعه‏ ها کاملاً آشنا هستند و درگير آنها بوده ‏اند. دوم، اين جستارها تلاشي است براي فهم‏ پذير‏کردن و زبان ‏بخشي به ابعاد اجتماعي و فرهنگي اين فاجعه‏ ها. در موقعيت‏ هاي بحراني اغلب نيروهاي امدادي، فعاليت‏هاي فني و اجرايي بيش از هر چيز ديگري اهميت دارند و متخصصان علوم انساني و اجتماعي و تلاش‏ ها و قابليت‏ هاي آنها ناديده گرفته مي‏ شوند. اما در اين جستارها نشان مي‏ دهم که فاجعه ها را طبيعت خلق نمي‏ کند، بلکه همه‏ ي آنها محصول عملکرد ما انسان‏ها، نظام‏ هاي حکمراني و تاريخ و فرهنگ هستند. درعين‏ حال فاجعه‏ ها پيامدهاي بزرگ سازنده و ويرانگر اجتماعي و فرهنگي دارند. فاجعه‏ هاي جمعي درس‏ هاي مهمي به ما مي‏ دهند، حتي اگر ما مايل يا آماده براي آموختن از آنها نباشيم. فاجعه ‏ها از درون فرهنگ‏ ها مي‏ آيند و به ‏درون فرهنگ‏ ها سرريز مي‏ شوند؛ فرهنگ‏ ها آنها را مي‏ سازند و آنها نيز سازنده‏ ي فرهنگ‏ ها هستند. ما انسان‏ ها در تقلا براي نجات خودمان و معنادار ساختن زندگي در هنگام فاجعه‏ ها، فاجعه‏ ها را نيز معنا مي‏ کنيم. اين جستارها روايتي است از همين تقلاها و کشمکش‏ هاي مردم ما در جريان فاجعه‏ هاي بزرگي که در سال‏هاي اخير مردم ايران درگير آنها بودند. ويژگي سوم اين جستارها اين است که تمام جستارها در همان زمان وقوع فاجعه ‏ها نوشته شده‏ اند. خودم را در هنگام فاجعه‏ ها متعهد مي‏ دانستم که به‏ عنوان انسان دانشگاهي و انسان‏ شناس تلاش کنم تا آنچه را مي‏ دانم و در قلمرو دانش و انديشه ‏ام هست براي مواجهه با اين فاجعه‏ ها به‏ کار گيرم به اين اميد که شايد بتوانم کمک يا خدمتي هرچند کوچک براي کاهش رنج‏ هاي مردم سرزمينم انجام دهم.

آخرین محصولات مشاهده شده