اگر نقاشي‌هاي مينياتور ايراني را تصوير روياي هوش‌رباي بدانيم كه يك عصر تاريخي در مورد خود مي‌ديده‌اس، به‌نظر نمي‌رسد كه تحليل سرراست اين رويا بر اساس ويژه‌گي‌هاي صوري زيبا و افسون‌گر آن، و يا تفسير آن با تكيه بر مفاهيمي چون «هنر قدسي»، بتواند ما رابه نظام نيروهايي كه منجر به شكل يافتن آن شده‌اند برسانند. متن حاضر به يك معنا در حكم ايجاد نوعي «تاخير» در اين مسير‌هاي پژوهشي رايج است. اين كتاب بررسي تفصيلي نقاشي ايران نيست، بلكه در آن سعي شده است نظريه‌اي طرح شود كه مي‌تواند براي رسيدن به دركي جامع از نقاشي ايراني به عنوان يك صورت فرهنگي (در كنار صورت‌هاي فرهنگي هم‌خانواده‌اي چون ادبيات تغزلي و سنت حكمت اشراقي و عرفان نظري) در ايران سده‌هاي - به‌تقريب ـ هشت تا دوازده هجري مورد استفاده قرار گيرد.