فاشیسم چهره‌ای پر رمز و راز دارد، چرا که جلوه‌گاه عناصری است به غایت متضاد. از اقتدارگرایی دم می‌زند و شورش سامان می‌دهد؛ علیه دموکراسی امروزی می‌جنگد و از سوی دیگر به اعاده‌ی هیچ حاکمیت کهنی معتقد نیست؛ ظاهرا خود را چونان پتک دولت قدرتمند نشان می‌دهد و در عین حال چون فرقه‌های خرابکار و انجمن‌های مخفی ابزارهایی به کار می‌بندد که در اضمحلال آن دولت از هر حربه‌ای موثرتر است. هر رویکردی که برای بررسی فاشیسم در پیش گیریم درمی‌یابیم که فاشیسم هر چیزی که هست همزمان نقیضش نیز هست، آ است و نقیض آ ...