عنوان كتاب حاضر نيز به جوهر زندگي و آثار باختين اشاره دارد: در دوره حاكميت استبداد استاليني، كه با تك‌گويي و حاكميت ايدوئولوژي جزم‌انديش، شادي‌ستيز، خشك و رسمي و فقدان آزادي همراه است، باختين در عرصه نظريه و در آثار خويش سرود ستايش مكالمه، خنده و آزادي را سرمي‌دهد. خنده مطلوب باختين نيز خود به تنهايي نوعي جهان‌نگري است: نفي آگاهانه و شادمانه وضع موجود و ايجاد نظمي جديد براساس شادي، آزادي، برابري. اين خنده رهايي‌بخش، بيدادستيز، جزم‌شكن، آينده‌نگر، شادي‌آفرين و زاينده است. باختين، در خنده و در جشن‌هاي مردمي، نفي تمام نظام اجتماعي موجود از جمله حقيقت مسلط را مي‌بيند، نفي‌اي كه با آن چه در حال زايش است پيوندي جدايي‌ناپذير دارد: «خنده و جشن‌هاي مردمي گستاخي ابداع را برمي‌انگيزد، به رهايي از ديدگاه مسلط در باب جهان، به رهايي از همه رسوم، حقايق جاري و تمام چيزهاي مبتذل، عادي و پذيرفته همگان ياري مي‌رساند و سرانجام امكان مي‌دهد كه با نگاهي تازه به جهان بيفكنيم و دريابيم كه هر آن چه وجود دارد تا چه حد نسبي است و يك نظم جهاني سراپا متفاوت امكان‌پذير است.»