عنوان کتاب حاضر نیز به جوهر زندگی و آثار باختین اشاره دارد: در دوره حاکمیت استبداد استالینی، که با تک‌گویی و حاکمیت ایدوئولوژی جزم‌اندیش، شادی‌ستیز، خشک و رسمی و فقدان آزادی همراه است، باختین در عرصه نظریه و در آثار خویش سرود ستایش مکالمه، خنده و آزادی را سرمی‌دهد. خنده مطلوب باختین نیز خود به تنهایی نوعی جهان‌نگری است: نفی آگاهانه و شادمانه وضع موجود و ایجاد نظمی جدید براساس شادی، آزادی، برابری. این خنده رهایی‌بخش، بیدادستیز، جزم‌شکن، آینده‌نگر، شادی‌آفرین و زاینده است. باختین، در خنده و در جشن‌های مردمی، نفی تمام نظام اجتماعی موجود از جمله حقیقت مسلط را می‌بیند، نفی‌ای که با آن چه در حال زایش است پیوندی جدایی‌ناپذیر دارد: «خنده و جشن‌های مردمی گستاخی ابداع را برمی‌انگیزد، به رهایی از دیدگاه مسلط در باب جهان، به رهایی از همه رسوم، حقایق جاری و تمام چیزهای مبتذل، عادی و پذیرفته همگان یاری می‌رساند و سرانجام امکان می‌دهد که با نگاهی تازه به جهان بیفکنیم و دریابیم که هر آن چه وجود دارد تا چه حد نسبی است و یک نظم جهانی سراپا متفاوت امکان‌پذیر است.»