زنداني قفقاز که در ادبيات غربي گاه به نام اسير قفقاز هم ترجمه شده ره آورد روزگار تبعيد پوشکين به شهر پياتيگورسک است؛ زماني که تازه به بيست و دو سالگي رسيده بود و اگرچه حکومت تزاري او را زير نظر داشت ولي باز شور جواني و طبع روانش از جريان بازنمانده و اين شعر بلند داستاني را نوشت و به نيکولاي رائفسکي تقديم کرد. در آن زمان رائفسکي براي شجاعت بي‌مانندي که در نبردهاي روسيه تزاري در برابر ناپلئون نشان داده بود شهرتي عالمگير داشت و به چشم پوشکين جوان نمودگاري از دلاوري و وطن پرستي مي‌آمد. اين چکامه در زمان آفرينش و انتشار خود به سبب پانوشت‌هاي دقيق و ارجاعات واقعي چشمگير بسيار ستوده شد و بعدتر لئو تولستوي هم با بهره از آن کتابي به همين نام نوشت و منتشر کرد و البته جابه جاي نوشته خود از پوشکين ياد کرد. باوجوداين همچنان و با گذر بيش از يک سده نوشته پوشکين ارج و منزلت والاي خود را داراست و از نقاط برجسته ادب و هنر جهان به شمار مي‌آيد.