پدر روانکاوی زیگموند فروید از معدود فرزانگان و دانشوران نواندیش و نوآور و تحلیل‌گران بزرگ و کم‌نظیر سده 20 به شمار می‌آید. او در زمینه‌های بس متنوع و گوناگون از حوزه روان‌پزشکی روان‌شناسی بالینی و علوم تربیتی گرفته تا عرصه ادبیات و هنر زبان‌شناسی جامعه‌شناسی مردم‌شناسی اسطوره‌شناسی دین‌پژوهی فلسفه و غیره تاثیری بسیار ژرف و تحول برانگیز داشته است. تاثیرگذاری انقلابی فروید در این زمینه‌های گوناگون هم گویای توان و استعداد بسیار چشمگیر روان‌کاوی کاربردی اوست و هم وامدار مطالعات سنجشی روش‌مند و دقیقی است که نخستین بار به همت وی صورت گرفته است. با آغاز سده 21 همچنان شاهد حضور موثر مفاهیم و داده‌ها و رهنمود‌های روانکاوی فروید در زمینه‌های یاد شده هستیم. در دفتر حاضر خواننده فارسی زبان هم به چگونگی کاربرد نظریه روانکاوی و شماری از مفاهیم پایه‌ای آن در بررسی آثار ادبی و هنری و دست‌آوردهای این کاربرد پی می‌برد و هم به ویژه فرصت و امکان آشنا شدن با چهره دیگری از فروید روانکاو و فرزانه و دانشور را به دست می‌آورد. منظور آن چهره ادیب و ناقد هنرپژوه و هنرمندشناسی است که تا کنون بر بسیاری از فارسی‌زبانان و گاه بر برخی باختر زمینیان نیز پوشیده مانده است.