ابوعثمان عمرو بن بحر جاحظ که با عمر درازش با چندين حاکم دوره‌ي عباسي هم‌‏دوره بود، براي آشنايان با حوزه‌ ادبيات عرب آوازه‌‏اي چنان بلند دارد که او را «پادشاه نثر عربي» خوانده‌‏اند و دامنه‌ي اطلاعات او چنان گسترده است که شناخت جامعه‌ي اسلاميِ آن عصر، جز با خواندن روايت‌‏هاي گرم و جاندار و گزارش‌‏هاي بي‌‏پروا و بي‌‏پرده‌‏اش از مناسبات اقشار مختلف مردمِ آن زمان امکان‌پذير نيست. جاحظ با زبانِ فارسي هم چندان بيگانه نيست؛ او زاده و درگذشته‌ي بصره است؛ کانوني اسلامي که ملت‌‏ها را آبديده کرده و آن‌ها را در هم آميخته و در يک طيفِ تمدنيِ چندوجهي اما همسو، گرد آورده بود. او در روزگار خود با گويشوَران فارسي هم مي‌‏زيست و دوستان و استادان و شاگردان و هماورداني فارسي‌‏گو نيز داشت؛ چه، در آن دوره‌ي عباسي ارتباط ميان زبان‌‏هاي عربي و فارسي نه ارتباطي از سر چالش و رقابت که پيوندي از جنس پشتيباني و هم‌‏افزايي بود. نويسنده در کتاب حاضر کوشيده در بصره‌ي سده‌‏هاي دوم و سوم، روايتي داستاني را پي بگيرد تا چندفرهنگي حاکم بر اين شهر را، با محوريت شخصيت جاحظ نشان دهد.