مقصود از اين نوشته معرفي جامع و موجزي از کتاب مثنوي معنوي است در شش فصل؛ با نظر به مطالب تاريخي، ساختاري و محتوايي و با ذکر مهمترين شروع در پژوهش‌ها و نسخه‌هاي خطي و چاپي موجود از آن. شمس تبريزي، آتش افتاده در بيشه انديشه‌هاي مولانا و عامل تحول روحي او سال‌ها پيش از آنکه فکر سرايش مثنوي در خاطر مولانا بيايد در يک جمله مي‌گويد: خنک آنکه مولانه را يافت. (مقالات شمس، ص749)