روشنگران ايراني و نقد ادبي، که با علي دشتي و نقد ادبي ادامه يافت، با خانلري و نقد ادبي دنبال مي‌شود. آثار نظري و انتقادي پرويز ناتل خانلري در ادبيات ايران حاصل کار و کوشش پنجاه ساله اوست و فصلي درخشان از کتاب تاريخ نقد ادبي ايراني را از آن خود مي‌کند. اين دفتر منحصر است به شناسايي و بررسي ميراث گرانبهاي خانلري در حوزه زبان و ادبيات فارس و نقد ادبي ايران. در بازنگري آراء انتقادي خانلري در ادبيات درمي‌يابيم با آن‌که بيش از شصت سال از زمان بسياري از مقاله‌هاي او مي‌گذرد نظريات پيشرو و عالمانه او همچنان اصالت و تازگي خود را حفظ کرده است.