مي‌گويند هيچ حادثه‌اي همچون قتل آرشيدوك فرانتس فردينانت، وارث تاج و تخت پادشاهي اتريش - مجارستان، و همسرش سوفي در ژوئن 1914 چنان آثار فاجعه‌باري بر جا نگذاشته است. ليكن آيا به راستي ماجراجويي جواني صرب تنها عامل بروز جنگي عالم‌گير بوده است يا بسي پيش‌تر رقابت‌هاي آشكار و پنهان امپراتوران و پادشاهان اروپايي، ملي‌گرايي افسارگسيخته و مطامع استعماري قدرت‌هاي بزرگ زمينه‌ساز نبردهاي متفقين و نيروهاي مركزي در گاليپولي، ايپر و بسياري مناطق ديگر شده بود. جنگ جهاني اول علاوه بر خسارات جاني و مالي سرسام‌آوري كه نصيب ملل درگير جنگ كرد، طومار چند امپراتوري و دودمان سلطنتي بزرگ را در آلمان، اتريش - مجارستان، روسيه و تركيه در هم پيچاند تا ناقوس گسست قطعي با نظم ديرپاي قرون گذشته را به صدا درآورد. قربانيان اصلي همچون هميشه مردم و به خصوص جواناني بودند كه به قول راديرد كيپلينگ فريفته‌ي سخنان پوچ «پدران» خود شدند.