اگر اسپينوزا صرفاً همان فيلسوف خردگراي تواريخ و كلاس‌هاي درس فلسفه بود، كه در ساحت سياسي كمر به نقد استبداد كالونيستي-سياسي بسته بود، ديگر مي‌شد با خيالي راحت وي را به بايگاني‌ها پس راند، و هر از گاهي در حواشي به او در مقام اپيزودي از تاريخي سپري شده ارجاع داد. اما اسپينوزا با فرورفتن بشريت در كابوس جوامع كنترلي و حكومت ترور ترميدوري‌ها بازگشته است و به ايجاد اختلال و برآشفتن اين خواب ايدئولوگ‌ها و اربابان نظم كنوني مي‌پردازد و از سوي ديگر اميدي همواره درون ماندگار را براي رهايي انبوه خلقي نمايندگي مي‌كند كه سر آن ندارد كه «آدم» شود و تن به بندگي دهد.