تاريخ‌نگاري هنر اسلامي دانش جديدي است که موضوعش زاده‌ي فرهنگ و تمدن اسلامي و پيشينه‌ي شکل‌گيري و روش‌هاي مطالعه‌اش برخاسته از فرهنگ و تمدن غرب است. به عبارت ديگر، دانش مذکور هنر يک فرهنگ را به کمک ديدگاه‌ها، روش‌ها و تعاريف فرهنگي ديگر مطالعه مي‌کند. پيدايش اين رشته به مطالعات شرق‌شناسانه‌ي دانشوران اروپايي در اواخر سده‌ي هجدهم برمي‌گردد. اما از نيمه‌ي سده‌ي نوزدهم تا نيمه‌ي سده‌ي بيستم، تاريخ‌نگاري هنر اسلامي با تکيه بر نظريه‌ها و روش‌هاي تاريخ‌نگاري هنر در غرب، به‌تدريج در حد و اندازه‌ي رشته‌اي علمي و دانشگاهي ظاهر شد. ذيل اين نگاه جديد، پژوهشگران از روش‌هاي توصيفي و عتيقه‌شناسانه‌ي تحت سيطره‌ي شرق‌شناسي و استعمار که صرفا به شناخت صورت و کالبد آثار هنري مي‌پرداخت، فاصله گرفتند و به تحقيقات تحليلي و تخصصيِ فرهنگ‌محور و متکي به معيارهاي نگارش تاريخ هنر دست يافتند تا ازاين‌پس اثر هنري را محصول و مظهر فرهنگ‌زاياي خودش ببينند. اکتشاف هنر اسلامي در چارچوب همين نگاه انتقادي جديد، به تحول بسترها، روش‌هاي مطالعاتي، پرسش‌ها، مسائل کليدي و تحقيقات انجام‌شده در اين عرصه مي‌پردازد و خواننده را با مؤلفه‌هايي آشنا مي‌کند که هر بار در ارائه‌ي تعريفي تازه از مفهوم «هنر اسلامي» مؤثر بوده‌اند