آيين گنوسي را کيشي عرفاني دانسته‌اند که داراي عقايدي تلفيقي است و فرقه‌هاي گوناگوني دارد، از جمله: مانويت، صابئين مَندايي، شمعونيان، و مرقيونيان. دوران شکل‌گيري و ظهور و بروز اين آيين را از قرن دوم پيش از ميلاد تا قرن سوم ميلادي دانسته‌اند. به عقيده گنوسيان، روح انسان در اين دنيا اسير است و راه نجات و رهايي او دست‌يابي به گنوسيس يا همان معرفت نجات‌بخش است، که فرستادگان الاهي و منجيان آسماني براي انسان به ارمغان مي‌آورند و راه کسب اين‌گونه معرفت اشراقات قلبي است. عده‌اي معتقدند آيين گنوسي بر فرهنگ و تفکر عارفان روزگار اسلامي تأثيراتي نهاده است. در اين کتاب، نخست تاريخچه مختصري از اين آيين مي‌آوريم و به اصول اعتقادي آنان اشاراتي خواهيم داشت. سپس به تأثيرات اين آيين بر عقايد عرفاي مسلمان اشاره مي‌کنيم. با بررسي صورت‌گرفته مي‌توان پذيرفت که عارفان مسلمان در برخي عقايد از آراي گنوسي تأثير پذيرفته‌اند.