درباره‌‌ی نگارستان گم‌شده (مجموعه مقالات نقاشی و هنر عصر قاجار)

دوره قاجار، يکي از شگفت‌آورترين دوره‌هاي حيات هنري ايران، به ويژه در عرصه نقاشي است. اين دوره را هنرمندان و پژوهندگان تاريخ هنر، دوره فرنگي‌سازي و عصر پيکرنگاري درباري نام نهاده‌اند. آثار به‌جا مانده از اين دوره، از منظر شيوه اجرا و هم چنين درک مفهوم زيبايي، موجوديتي نوين به هنر ايران بخشيده است. انديشه‌‌اي که از نظر صورت و مضمون و نيز نوآوري، در نهايت در عناصري چون پيکره‌ها و صورت‌هاي انساني و عناوين متنوع ديگر نظير منظره و طبيعت بي جان، تجلي مي‌يابد. براي درک بهتر اين زمان، بايد با بررسي نقاشي‌هاي برجاي مانده از آن دوران و با تحليل آن‌ها، به مفهوم دقيقي از زيبايي‌شناسي هنر اوايل قاجاريه پرداخت. يکي از مجموعه‌هاي با اهميت در هنر قاجار، محموعه ايمري است که به بهانه چاپ ترجمه کاتالوگ آن، در اين مقاله به آن پرداخته خواهد شد. اين مجموعه، خوش‌بختانه نزديک به چهل سال پيش توسط دولت وقت ايران خريداري شد و آن‌گونه که ما مي‌دانيم، اينک در موزه هنرهاي زيباي سعدآباد نگهداري مي‌شود. در همان زمان، کاتالوگي از نقاشي‌هاي موجود در اين مجموعه خريداري شده توسط يکي از پژوهشگران خارجي منتشر شد که به نظر مي‌رسد سفارش دولت وقت ايران بوده است؛ شامل اطلاعاتي نظير تاريخچه‌اي مختصر از گردآورنده گان و نحوه گردآوري و توصيف دقيقي از نقاشي‌ها. توصيف‌ها شامل معرفي اثر، نام نقاش، سال خلق اثر، ملاحظاتي درباره اثر هم‌چون پارگي‌ها يا بريدگي‌ها و در برخي موارد، منابعي که به معرفي آن اثر پرداخته و نمايشگاه‌هايي که از آن‌ها برپاشده و در نهايت اندازه دقيق نقاشي است. از آنجا که اين کاتالوگ از اهميت ويژه‌اي در هنر ايران برخوردار است، در سال 1393 توسط پژوهشگر ارجمند و مترجم توانا جناب آقاي عليرضا بهارلو، با عنوان شمايل نگاران قاجار، ترجمه شده و توسط نشر پيکره روانه بازار کتاب گرديده است. آنچه مسلم است اين ترجمه از اين کاتالوگ پس از گذشت چهار دهه، خالي از اشکال و کاستي نيست و بهتر مي‌بود تا مترجم محترم در طول ترجمه، به تکميل اطلاعات جديد درباره اين مجموعه مي‌پرداخت و خود، مقدمه و حاشيه‌اي برآن مي‌نگاشت. در مقاله پيش رو سعي بر آن داريم تا با بررسي ابعاد مختلف اين کاتالوگ و ترجمه آن، علاوه بر ذکر نکاتي چند از کاستي‌هاي ترجمه، اطلاعات جديد و مهمي از مجموعه ايمري و هنر پيکرنگاري قاجار به خوانندگان فرهيخته فصلنامه ارائه دهيم. هم چنين سعي شده تا اين دوره از نقاشي ايران را با استفاده از مجموعه حاضر تا آن مقدار که ممکن باشد، کنکاش کرده و مباحثي را پيرامون آن مطرح نماييم.

آخرین محصولات مشاهده شده