در اين كتاب نظرها و ديدگاه‌هاي كساني را درباره‌ رمان مي‌خوانيم كه هركدام خود يك يا چند رمان از برجسته‌ترين شاهكارهاي ماندني ادبيات جهان را خلق كرده‌اند و موفقيت جاودانه‌ي آثارشان مي‌تواند گواه اعتبار نظر و ديدگاهشان باشد. آنان از بيرون به عالم رمان‌نويسي ننگريسته‌اند بلكه تجربه‌ها و درس‌هايي را مي‌آموزند كه تبلور خلاقيت و تلاش مستقيم و عملي آنان در اين عرصه است. كتاب ذهن خواننده را در قفس هيچ نظريه‌ي خاصي زنداني نمي‌كند بلكه او را بي‌واسطه با آراء و اقوال گوناگون و متفاوت رمان‌نويسان بزرگ آشنا مي‌كند. نويسنده كتاب اين آراء و اقوال را بر حسب موضوع دسته‌بندي كرده، و بر هر يك مدخلي افزوده كه به مقايسه ديدگاه‌هاي مختلف در هر زمينه و پي‌جويي مراحل تحول آن‌ها مي‌پردازد.