اين كتاب تقريبا به تمامي مسائل نظري و عملي و تجربي ترجمه از زبان عربي و انگليسي به فارسي مي‌پردازد. يك نگاه به فهرست تفصيلي مندرجات، شاهد صدق اين مدعاست . (كاوي) پسوندي است زنده در كلماتي چون ژرفكاوي، درون‌كاوي، داده‌كاوي،روان‌كاوي و مشهورتر و كهن‌تر از همه كنجكاوي وجود دارد. و همانندپژوهي است. كتاب داراي 8 بخش و يك پيوست، شامل چندين نمونه ترجمه معاصر از عربي و انگليسي همراه با متن اصلي آنهاست. بخش اول، درآمد، مشتمل بر 6 گفتگو و يك نقد است. بخش دوم كه اصلي‌ترينو بلندترين فصل اين كتاب است (اصول و مسائل ترجمه ) نام دارد و داراي 19 زيربخش است ، از دانستن زبان مبدا و مقصد گرفته تا عادات مترجمان . بخش سوم (تاثير انس با ادبيات ديروز در ترجمه‌هاي امروز ) است. بخش چهارم فرهنگ‌هاي دوزبانه در دو قرن اخير (عربي/فارسي/انگليسي/فارسي) و تشريح ساختار و معرفي ارزيابانه ده‌ها فرهنگ است. بخش پنجم و ششم (نظرها و نكته‌ها) 1 و 2 شامل بيان 65 نظر و نكته از ترجمه‌پژوهان و مترجمان در زمينه‌ي كلي‌ترين و ريزترين مسائل نظري و عملي ترجمه است. بخش هفتم واژه‌گزيني (جمعي و فردي) و از جمله حاوي 300 واژه نوساخته از 3 فرهنگستاني است تاكنون در تاريخي هفتاد و پنج ساله در كشور ما فعال بوده و سومين آنها تاريخي 20 ساله دارد و همچنان داير است. بخش هشتم معرفي نمونه‌هايي از هزار سال ترجمه (عربي/ انگليسي به فارسي) با احتوا بر اصل آن‌هاست.