موضوع اين كتاب چنانكه اسم آن مي‌نمايد تاريخ ايران قديم است. براي حصول اين مقصود در بادي ام چنين به نظر مي‌آمد كه بايد كتاب را موافق ادوار به قسمت‌هايي تقسيم كرده به شرح وقايع و حوادث هر قسمت مرتبا پرداخت و پيش رفت، ولي پس از قدري تامل در تعقيب اين نظر ترديد حاصل شده، زيرا ايران قديم در يكي از دوره‌هاي عمر خود به ترتيب تاريخي نخستين دولت جهاني به شمار مي‌رفت و مشرق قديم را شامل بود. در دوره‌هاي ديگر عهد باستاني‌اش هم، اگر تمام مشرق قديم را در بر نداشت، باز مهمترين دول آن محسوب مي‌شد. پس براي فهم تاريخ قديم ايران مقتضي است بدانيم كه مقصود از مشرق قديم چيست، از گذشته‌هاي چه مللي تاريخ آن تركيب يافته و چه مقامي را اين ملل در دنياي قديم حايز بودند. معلوم است كه مشرق قديم را در مدخل تاريخ ايران نمي‌توان شناساند، زيرا در اين صورت كتاب‌ها بايد نوشته شود و اين خود كاري است خارج از موضوع اين كتاب، ولي چون سكوت محض هم منافي با فهم وقايع ايران قديم است، ناگزير بايد كلياتي از مشرق قديم در مدخل و در جاهايي كه با موضوع مناسب دارد گفته شود. بيان اين كليات خواننده را از مطالعه كتبي كه مربوط به تاريخ مشرق قديم است بي‌نياز نمي‌كند، ولي اهميت مشرق قديم را اجمالا نشان داده. خواننده را براي فهم وقايع ايران حاضر مي‌سازد.