ذهن اخلاقي مارك هاوزر اثري انقلابي است. در عين ساده و خواندني بودن، ژرف و گسترده است. از هر دري سخن رانده و از صدها پژوهش تجربي در زيست‌شناسي و روان‌شناسي و انسان‌شناسي و اقتصاد و حقوق و زبان‌شناسي سرنخ جسته است تا نظريه‌اي بديع را صورت‌بندي كند: نوع انسان در گذر تكامل صاحب غريزه اخلاقي جهاني شده است كه ناخودآگاه، و آزاد از حكم‌ها و بايد و نبايدهاي بيروني، فارغ از نژاد و جنس و دين و سواد، در خوب و بد امور قضاوت مي‌كند و به رويدادها رنگ و بوي اخلاقي مي‌دهد. اين استعداد اخلاقي حاصل برهم‌كنش و درهم‌تنيدگي بسياري چيزهاست، ولي در ژرفاي ذهن/ مغز اصل‌هاي متناهي همگاني دارد كه جزء موهبت زيستي انسان‌اند و در ساير گونه‌ها نيز رد آن‌ها ديده شده است. اصل‌ها اما همواره به يك شيوه در عمل نمي‌آيند. اخلاق نزد هر قومي گوناگوني مي‌پذيرد. پس اگر اصل‌ها را به جعبه كليدي جهاني تشبيه كنيم، تنوعات و گوناگوني‌ها همچون انتخاب جهت «كليد»ها يا تعيين ارزش «پارامتر»ها هستند. نويسنده ذهن اخلاقي مي‌كوشد سيمايي بنماياند از اصل‌ها و پارامترهاي استعداد اخلاقي كه در درازاي ميليون‌ها ساله رشد و تكوين و تكامل به بار آمده‌اند.