جامعه‌شناسي بينشي است كه از دل عقل روشنگري برخاسته است، و در عين حال يكي از مهمترين صور تامل انتقادي در باب اين عقل و سويه‌هاي تاريك و روشن و پيامدهاي تاريخي عينيت يافتن آن است. بر خلاف دشمنان و مدافعان بي‌قيد و شرط عقل روشنگري، موسسان جامعه‌شناسي كارل ماركس و ماكس وبر و اميل دوركيم، از سويه‌هاي مثبت و منفي اين امر آگاه بودند. در عصر ما نظريه اجتماعي يورگن هابرماس مهمترين نماينده اين ديدگاه است. اين كتاب ضمن بررسي آراء آن متفكران، به شرح و نقد بينش گئورگ لوكاچ جوان مارتين هايدگر و طرح‌هاي تحقيقاتي منبعث از آراء آنان مي‌پردازد؛ طرح‌هايي كه از ديدگاه اين كتاب نمونه‌هاي بارز معارضه جويي با عقل روشنگري از زواياي چپ و راست افراطي به شمار مي‌روند.