دربارهی بینوایان 2 (2 جلدی)
ـ آيا ممكن است سرشت بشر بهكلي دگرگون شود؟
ـ آيا ممكن است همان گونه كه ستون فقرات بشر زير سقفي كوتاه، درهم فشرده و خم ميشود در آدمي نيز زير بار فلاكت و فقر عيب پذيرد و به معلوليتي درمانناپذير دچار شود؟
ـ آيا در روح بشر عنصري الاهي وجود دارد كه فساد نميپذيرد؟
فشارهاي اجتماعي و اخلاقي آدمي را به تباهي سوق ميدهند.
از نظر ويكتور هوگو، بينوايي و بياعتنايي انسانها به يكديگر و نظام سركوبگر و بيرحم باعث ميشوند تا انسان پاكنهاد به زشتكاري روي آورد. او بر اين باور است كه آموزش و پرورش و حفظ كرامت انسانها تنها راه حلهاي جامعه براي دوري از زشتكارياند. بينوايان نشان ميدهد كه بهترين راه براي تعالي انسان، گذشت و فداكاري است.